HPV Testi ve HPV Aşısı

HPV testi, rahim ağzı (serviks) kanseri riskini belirlemek amacıyla yapılan modern ve güvenilir bir testtir. Human Papillomavirus (HPV), cinsel yolla bulaşan en yaygın virüslerden biri olup, bazı tipleri rahim ağzı kanserine yol açabilir. Özellikle HPV 16 ve HPV 18 tipleri, yüksek riskli HPV grubu içerisinde yer alır ve erken teşhis ile önlem almak büyük önem taşır.

HPV Testi Kimlere Yapılır?

• 30 yaş ve üzeri kadınlarda rutin olarak önerilir.
• Pap smear testi ile birlikte yapılabilir, bu sayede hem virüs tespiti hem de hücresel değişiklikler aynı anda değerlendirilir.
• Erken yaşta cinsel ilişkiye başlayanlar, çok eşlilik durumu olanlar veya bağışıklık sistemi zayıf olan kadınlar için daha erken veya sık yapılması önerilebilir.

HPV Testinin Yapılışı

1. Rahim ağzından örnek alınması: Jinekolojik muayene sırasında özel bir fırça veya spatula ile hücre örneği alınır.
2. Laboratuvar analizi: Alınan örnek, HPV DNA’sı veya RNA’sı açısından incelenir.
3. Sonuçların değerlendirilmesi:

• • Negatif sonuç: Yüksek riskli HPV tipi tespit edilmedi → normal takip önerilir.
  • Pozitif sonuç: Yüksek riskli HPV tipi tespit edildi → kolposkopi veya ek testler ile detaylı inceleme yapılır.

HPV Testi ve Pap Smear Arasındaki Fark

• Pap smear: Rahim ağzındaki hücresel değişiklikleri tespit eder.
• HPV testi: Virüsü doğrudan saptar.
• İkisi birlikte kullanıldığında, rahim ağzı kanseri riskinin erken dönemde tespit edilmesine yardımcı olur.

HPV Pozitif Çıktığında Ne Yapılmalı?

HPV enfeksiyonu çoğu zaman vücut tarafından temizlenebilir. Ancak yüksek riskli HPV tiplerinin tespiti halinde:

• Kolposkopi: Rahim ağzının detaylı incelenmesi
• Biyopsi: Gerekli durumlarda hücrelerin laboratuvar incelemesi
• Düzenli takip ve kontrol ile erken müdahale sağlanır.

HPV Aşısı Nedir ve Ne İşe Yarar?

HPV aşısı, belirli İnsan Papilloma Virüsü (HPV) tiplerinin neden olduğu enfeksiyonları önlemek için geliştirilmiş, güvenilir bir aşıdır. Aşı, canlı virüs içermez; aksine, bağışıklık sisteminizi virüsle tanıştırarak gerçek bir enfeksiyonla karşılaştığınızda vücudunuzun kendini savunmasını sağlar.

HPV aşısının temel işlevleri ve koruduğu hastalıklar:

• Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri: HPV tip 16 ve 18, rahim ağzı kanserlerinin büyük çoğunluğundan sorumludur. Aşı, bu yüksek riskli tiplere karşı %90’a varan koruma sağlar.
• Genital Siğiller: HPV tip 6 ve 11, en yaygın genital siğil nedenidir. Dörtlü veya dokuzlu aşı tipleri, bu siğillerin oluşumunu engeller.
• Diğer Kanser Türleri: Aşı, rahim ağzı kanserinin yanı sıra, HPV’nin neden olduğu vajina, vulva, anüs (makat), penis ve bazı baş-boyun (ağız ve boğaz) kanserlerini de önlemede etkilidir.

Özetle: HPV aşısı, enfeksiyonu tedavi etmek yerine, virüse maruz kalmadan önce uygulanarak gelecekte oluşabilecek ciddi sağlık sorunlarının önüne geçer.

HPV Aşısı Kimlere ve Ne Zaman Yapılmalıdır?

HPV aşısı hem kadınlara hem de erkeklere önerilir. Aşının temel amacı, cinsel aktivite başlamadan ve virüsle temas gerçekleşmeden koruma sağlamaktır.

İdeal Aşılama Yaşı ve Dozlar

Rutin Aşılama Yaşı: 11-12 yaşlarındaki tüm kız ve erkek çocuklarına rutin olarak tavsiye edilir. En erken 9 yaşından itibaren yapılabilir.

15 Yaş Altı (9-14 Yaş): Genellikle iki doz (0. ve 6. ay) yeterli koruma sağlar.

15 Yaş ve Üzeri: Genellikle üç doz (0., 2. ve 6. ay) şeklinde uygulanır.

Üst Yaş Sınırı

Çoğu sağlık otoritesi ve ilaç komisyonu, 26 yaşına kadar (yeterli aşılanması olmayan) tüm bireylere aşıyı önermektedir. Ancak bazı yeni onaylar ve doktor değerlendirmeleri doğrultusunda, bireysel risk faktörlerine bağlı olarak 45 yaşa kadar da uygulanabilmektedir.

HPV Bulaşmış Kişiler Aşı Olabilir mi?

Evet. Zaten bir HPV tipiyle enfekte olmuş olsanız bile aşıdan fayda sağlayabilirsiniz. Aşı, mevcut enfeksiyonu tedavi etmez, ancak henüz maruz kalmadığınız diğer yüksek riskli HPV tiplerine karşı koruma sağlar. Cinsel yaşamı başlamış olan bireyler de hala aşıdan önemli ölçüde koruma elde edebilirler.

HPV Aşısı Güvenli midir ve Yan Etkileri Nelerdir?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve birçok uluslararası sağlık kuruluşu, HPV aşısının güvenli ve etkili olduğunu onaylamıştır. Milyonlarca dozun uygulanmasından elde edilen veriler, aşının ciddi bir yan etkiye yol açmadığını göstermektedir.

En yaygın yan etkiler genellikle hafiftir ve şunları içerir:

Enjeksiyon yerinde ağrı, şişlik veya kızarıklık (%80’den fazla görülür).

Baş ağrısı veya hafif ateş.

Nadir durumlarda, enjeksiyon sonrası bayılma veya baş dönmesi (Bu nedenle aşı sonrası 15 dakika oturarak dinlenmek önerilir).

Önemli Not: Hamile olan kişilere aşı yapılması önerilmez. Eğer aşı serisine başlandıktan sonra gebelik fark edilirse, eksik kalan dozlar doğum sonrasına ertelenmelidir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Türkiye’de Kullanılan HPV Aşısı Tipleri Nelerdir?

Türkiye’de genellikle dört tip HPV’ye karşı koruma sağlayan dörtlü aşılar (örneğin Gardasil) ve dokuz tipe karşı koruma sağlayan dokuzlu aşılar (örneğin Gardasil 9) bulunmaktadır. En güncel ve geniş korumayı sağlayan dokuzlu aşılar, daha fazla kanser türüne karşı koruma sunar.

HPV Aşısı Olmak, Smear (Pap) Testi İhtiyacını Ortadan Kaldırır mı?

Hayır. Aşı, rahim ağzı kanseri riskini büyük oranda azaltsa da %100 koruma sağlamaz ve tüm HPV tiplerine karşı koruyucu değildir. Bu nedenle, aşılanmış kadınların da düzenli Pap Smear testi ve

HPV taraması yaptırmaya devam etmesi hayati önem taşır.

HPV Aşısı Koruyuculuğu Ne Kadar Sürer?

Mevcut bilimsel çalışmalar, HPV aşısının koruyuculuğunun en az 10 yıl sürdüğünü göstermektedir. Ancak, elde edilen veriler korumanın çok daha uzun, hatta ömür boyu sürebileceğine işaret etmektedir. Şu an için ek doz (rapel) önerisi bulunmamaktadır.

HPV aşısı, bireysel sağlık ve toplum sağlığı açısından kanser önlemede atılabilecek en önemli adımlardan biridir. Yaş aralığı ve doz programı hakkında en doğru bilgiyi almak için bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına ya da aile hekiminize danışmanız önerilir. Erken aşılama, hayat kurtarır.